وقتی نیازهای شخصی شما مانند ارتباط صمیمانه، همراهی، تفریح و… برآورده شود پدر یا ماردبودن آسانتر می شود. اگر نیازهای شخصی شما به عنوان یک بزرگسال برآورده شود جسور بودن، ثبات داشتن و در دسترس کودکان بودن برای شما آسانتر می شود. یعنی به یک رفتار کودک در زمان و مکان های مختلف واکنش یکسان نشان دهیم. هنگام بدرفتاری کودک و آموزش به کودکان برای ارایه رفتار قابل قبول، وقتی والدین از انضباط قاطعانه استفاده کنند، کودکان می آموزند مسئولیت رفتار خود را بپذیرند، از نیازهای دیگران آگاه شوند و کنترل بر خویش را افزایش دهند.
باید با حقیقت روبرو شوید، شما یک پدر یا مادر نمونه و بی‌نقص نیستید و در مقام رهبر خانواده دارای نقاط قوت و ضعف خاص خودتان هستید. توانایی‌های خود را بشناسید ـ “عاشق و دلسوزم.” برای رفع نقاط ضعف‌تان به خودتان قول بدهید ـ “باید برای رعایت نظم و قوانینی که تعیین کردم، سرسخت‌تر باشم.” سعی کنید انتظاراتی منطقی و واقع‌بینانه از خود، همسر و فرزندانتان داشته باشید. مجبور نیستید که تمام جواب‌ها را بدانید ـ نسبت به خودتان بخشنده باشید. سعی کنید که تربیت فرزندان را به شغلی قابل مدیریت تبدیل کنید.
دقت کنید که در حدود دو سالگی کودکان سعی می کنند با ناز کردن یا بامزه بودن شما را گول بزنند پس فریب کارهای آنان را نخورید. هیچ زمان مشخصی برای از بین رفتن رفتار بد کودکتان وجود ندارد. اما اگر همیشه یک واکنش نسبت به رفتار ناپسند او داشته باشید احتمال یادگیری کودک بالا می رود. همچنین می توانید با گفتن” اسباب بازی هارو که جمع کنیم میریم مهمونی.” کودکان را آماده اتفاقات بعدی کنید اینگونه کودکتان آرام تر می شود. هاروی کاپ نویسنده کتاب شادترین کودکان می گوید ” ممکن است بعضی اوقات کودکتان از روی خستگی گریه کند یا جیغ بکشد. منظور ما از تربیت کردن وضع قوانین و مقرراتی است که کودک شما را از انجام رفتار های پرخاشگرانه (ضربه زدن و گاز گرفتن)، خطرناک (مانند بازی با گاز) و نامناسب ( پرت کردن وسایل) باز دارد.
اصول تربیت کودک تنها به خانواده ربط ندارد و عوامل دیگری مانند جامعه، مدرسه و شخصیت فرد نیز در تربیت فرد دخالت دارد. تربیت و تعلیم نوعی هنر می باشد و برای اینکه به تربیت و تعلیم درستی دست یابد باید فرد در چهارچوب خاصی عمل کند. 5- اهمیت وی را در خانواده به او تفهیم کنید تا در حفظ و رشد شخصیت خود بکوشد. امروزه تفاوت‌های شخصیتی و روحیات متفاوت دختران و پسران نسبت به هم بر کسی پوشیده نیست؛ دختران لطیف‌تر و از احساسات قویتری نسبت به پسران برخوردارند، در حالیکه پسران منطقی‌تر و خشن‌تر و آینده‌نگرترند. ری‌شهری، محمد، حکمت‌نامه پیامبراعظم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، ج۷، ص۳۰۸، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۶ش، چاپ اول.
چند قانون اصلی برای خانه (4 یا 5 قانون) می تواند کمک کننده باشد. قوانین باید به کودکان بگویند چه کاری انجام دهند نه اینکه چه کاری انجام ندهند. مستقل بودن یکی از توانمندی هایی است که هر شخصی باید به آن دست پیدا کند فارغ از این که در چه سنی باشد. آموزش مستقل بودن و فضا دادن به کودک در سن هفت سالگی می تواند قابلیت مستقل بودن را در کودک پروش دهد. در تصمیم گیری ها برای انتخاب لباس یا خرید هر وسیله ای می توانید انتخاب آخر را به فرزند خود بسپارید تا به مرور توانایی تصمیم گیری در وی شکل بگیرد. کودکان 7 ساله و به خصوص دختران سریع تر از پسران از لحاظ جسمانی رشد پیدا می کنند و علاقه خود به جنس مخالف را سریع تر درک می کنند، از این رو است که باید زمینه های تربیت جنسی کودک از همین سنین 7 سالگی و بیشتر پایه ریزی گردد.
از این‌رو والدین بخصوص مادران، به توجه و مراقبت بیشتر در این دوره و دوری از گناهان توصیه شده‌اند. در مورد قوانین خانه‌تان روشن و مشخص باشید و دلایل وضع آنها را هم توضیح دهید. از فرزندانتان بخواهید نظرات خود را در بحث‌های مورد نظرتان بیان کنند. ارتباط چشمی، لبخند، نوازش و بغل کردن کودکتان را بیشتر کنید. کودکی که مدام در محیط خانواده طرد شده است دچار ناامیدی و افسردگی می‌شود.
شیخ طوسی، محمد بن حسن، التهذیب، ج۷، ص۴۴۰، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ش. سعی کنید از قرار دادنش در شرایطی که نمی‌تواند خود را کنترل کند خودداری کنید. برای مثال، وقتی خسته و گرسنه است، او را به یک خرید طولانی نبرید و او را با چیزهایی که مجاز به دست زدن به آنها نیست احاطه نکنید. اگر دنیای اطراف کودک مملو از چیزهای وسوسه‌انگیز باشد، شما مجبورید تمام روز را صرف نه گفتن کنید. سعی کنید فرصت‌های او برای بازی و کشف و شناخت جهان را به حداکثر برسانید اما شانس او برای به دردسر افتادن را به حداقل برسانید. وقفه دادن می‌تواند مفید باشد، اما بعضی از کودکان این مفهوم را تا زمانی که حداقل سه سال دارند درک نمی‌کنند.
از همه مهم‌تر باید به خاطر بسپارید که نمره بالا عاملی نیست که برای موفقیت به یک دانش‌آموز ممتاز انگیزه می‌دهد ـ این سائق فطری و درونی او است که او را تشویق به یادگیری می‌کند. نمی‌توانید توقع داشته باشید که اولادتان هر کاری را که شما می‌گویید، طبق میل‌تان انجام دهد، چون شما به عنوان والدینش این‌طور گفته‌اید. کودکان نیز به اندازه بزرگسالان خواهان شنیدن توضیح هستند و این حق را هم دارند که مسائل را برایشان توضیح بدهند.
اینجا خانۀ شماست و این شما هستید که تصمیم نهایی را می‌گیرید. اما می‌توانید نظر او را در مورد تصمیمات‌تان جویا شوید و به‌بهترین نحو از آن استفاده کنید. برای رابطه مادر و پسری نیز در دسترس بودن برای گفتگو و درددل کردن می تواند بسیار موثر باشد. باید به علایق فرزند خود توجه کنید شاید دختر شما قایق سازی دوست دارد و برای او برنامه با استعداد و خواستش تنظیم کنید. برای داشتن رابطه ای دوستانه با نوجوانان راه های بسیاری وجود دارد. به عنوان یک والد لازم است بدانید که خودرأیی نوجوان تان پوششی است برای اینکه احساس حقارت وکم بودن را مخفی کنند.
این کار برای کودکانی که خیلی طول می کشد تا کاری را انجام دهند، مناسب است. سعی کنید به او بگویید که کارشان باعث آزار بقیه می شود با این روش می توانید در او حس همدلی را ایجاد کنید، اگر کودکی را گاز می گیرند خیلی ساده به آن ها بگویید” این کار تو باعث آزار دیدن بقیه می شود. اما با توجه به گفته دکترها کودکان در این سن صحبت های پیچیده را متوجه نمی شوند پس سعی کنید منظور خود را کوتاه و در قالب جملات ساده بیان کنید تا برای کودکتان قابل درک و جالب باشد.
به طور کلی می توان تربیت را به معنی کمک و راهنمایی فرزندان برای شناخت و بروز استعدادها، ظرفیت ها، قابلیت ها و توانایی هایی است که موجب رسیدن به کمال آن ها می شود. در نتیجه والدین باید در برخورد با هر یک شیوه تربیتی متفاوتی را به کار ببرند. در این بخش تفاوت های دختر و پسر را بررسی و نکات تربیتی مربوط به هر کدام را نیز بیان خواهیم کرد.
کودکان باید نهایتاً به سمت فردیت گرایی و خودباوری برسند و به همین دلیل گاهی باشما همکاری نمی کنند. اجازه ندهید فرزندان شمابا قهر، گریه کردن و لجبازی شمارا کنترل کنند. کودک شما با شما و هر انسان دیگری متفاوت است، اگر او از مسئولیت پذیری فرارمی کند هدفش اذیت و آزار شما نیست او به خواسته هاو نیازهای خودش فکر می کند، بنابراین دید شما به او انسانی باشد و متوجه باشید که تمام آن چیزی که شما می دانید او نمی داند، او کودک است.
نه درد می گیره” برای کودک ۲ ساله می توانید جمله را کمی پیچیده تر کنید مثلا بگویید” نه، روی مبل نپر. این قاطعیت برای سارا مادر ساشا مهم بود هر بار که او کار اشتباهی می کرد سارا با صدای بلند به او هشدار می داد و چون سارا معمولا آرام حرف می زد این قاطعیت و بلندی صدای سارا به ساشا یاد می داد که نباید آن رفتار را تکرار کند. اگر کودکتان صبح ها پر انرژی است اما بعداز ناهار خسته و غیر قابل کنترل می شود سعی کنید او را بیرون از خانه ببرید، می توانید از دکتر وقت بگیرید و با دکتر درباره وضعیت کودکتان مشورت کنید. اولویت های خود را دنبال کنید و عواقب زیر پا گذاشتن آن ها را به کودکان خود گوش زد کنید، سعی کنید نسبت به چیز هایی که مهم نیستند سخت گیری نکنید. پسرها هم به اندازه دخترها به حمایت عاطفی و محبت خانواده شان نیاز دارند، پس به همه فرزندان به یک اندازه عشق بورزید. پیشنهاد می شود، برای این که تسلط بیشتری بر روابط دوستانه فرزند خود داشته باشید، هر از گاهی مهمانی دوستانه ای ترتیب دهید و دوستان فرزندتان را همراه با خانواده هایشان به صرف یک عصرانه ساده دعوت کنید.
زمانی که با اولین بیداری در کودک خود مواجه شدیم نباید به کلی آن را نادیده بگیریم یا اینکه به سرعت به آن واکنش نشان داده با نصحیت ها و رفتارهای افراطی کودک هفت ساله خود را بترسانیم. انرژی کودکان در این سنین بسیار بالاست و همچنین توانایی هایی حرکتی آن ها نیز به مرور تکامل پیدا کرده و نسبت به قبل پیشرفت پیدا می کنند. این حالت ها طبیعی است زیرا کودک شما در حال یادگیری نحوه ابزار ناامیدی، غم، خستگی یا گرسنگی است.
در اصول تربیتی کودکان باید به طور کامل با حد و حدود و خط قرمزها آشنا باشند و به وضوح بدانند چه کارهایی پذیرفته و کدام یک غیر قابل قبول هستند. با تعیین حد و حدود برای فرزندتان مشخص می کنید، از وی چه انتظاری دارید و محدوده آزادی عمل او تا کجاست. نکته ویژه ای که وجود دارد حس کنجکاوی در کودکان 7 ساله است که باید در تربیت کودک هفت ساله در نظر داشت. برخی از کودکان در سنین بعد از 7 سالگی دچار تغییر رفتار می شوند و ممکن است گاهی با تندی با والدین خود صحبت کنند یا اینکه به والدین خود دروغ بگویند.
حتی اگر فرزندتان هنوز برای درک تمام حرفهایتان خیلی کوچک باشد، وقتی برایش کتاب می‌خوانید، یاد می‌گیرد که به ریتم زبان توجه کند و به این ترتیب دایره واژگانش از راه شنیدن گسترش می‌یابد. در واقع کتاب خواندن برای کودک از لحاظ عاطفی و هیجانی به او کمک می‌کند؛ نتایج یک مطالعه در انگلستان حاکی از آن است که کودکان 5 ساله‌ای که والدینشان هر روز برای آنها کتاب می‌خوانند، کمتر در مدرسه دچار مشکلات رفتاری می‌شوند. کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۶، ص۵۱، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ش. کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۶، ص۵۰۳، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ش. کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۶، ص۴۹، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ش.
برای دریافت کتاب اصول تعلیم و تربیت کودک (از منظر مکتب اسلام و علم روانشناسی) و دسترسی به هزاران کتاب الکترونیک و کتاب صوتی دیگر و همچنین مطالعه معرفی کتاب‌ها و نظرات کاربران درباره کتاب‌ها لازم است اپلیکیشن کتابراه را نصب کنید. شما می‌توانید اصول تربیت فرزندان خود را از یک روانشناسکه در حوزه کودک تخصص دارد و کارش فقط با کودکان و نوجوانان است آموزش ببینید. او با شما و همسرتان و حتی با فرزندانتان نیز صحبت کرده و راه صحیح را به شما آموزش می‌دهد.
اگر بعد از بازگرداندن آن فعاليت به كودك، مشكل دوباره پيش آمد، فعاليت را به مدت طولاني‌تري (مثل بقيه‌ی روز) برداريد و يا از زمان خلوت استفاده كنيد. او در اين زمان بايد ساكت باشد نه اين كه صحبت كند يا توجه ديگران را به خود جلب كند. وقتي كودك در زمان تعيين شده ساكت ماند، مي‌تواند مجدد به فعاليت قبلي برگردد. ناديده گرفتن را تا زماني كه مشكل رفتاري ادامه دارد ادامه دهيد و هر زماني كه كودك مشكل رفتاري را متوقف كرد او را تحسين كنيد و مشكلات جدي‌تر مثل آسيب رساندن به ديگران یا تخريب اشياء را ناديده نگيريد. اگر هيچ كس در خانه قوانين را رعايت نمي‌كند انتظار نداشته باشيد كه كودك شما اين كار را انجام دهد. رفتارهای پرخاشگرانه کودک انواع مختلفی دارد که ما به بررسی علت ایجاد پرخاشگری در کودک پرداخته و سپس ر ...